O IVANJICI

Teritorija opštine IVANjICA se nalazi na jugozapadu Srbije i obuhvata deo Starovlaško- raške visije pod nazivom „Moravički kraj“. Varoš nastaje daleke 1833 godine po nalogu kneza Miloša i osniva je kapetan Sima Jaković. Moravički Stari Vlah je oivičen meridijanima koji su označeni kao 19*55’ i 20*27’ istočne geografske dužine, odnosno 43*17’ i 43*41’ severne geografske širine.

Po površini je među najvećim opštinama u Srbiji od 1090 km2, i po zadnjem popisu u njoj živi oko 32.000 stanovnika, a sam grad ima oko 12.000 stanovnika. Graniči se sa opštinama: Sjenica, Nova Varoš, Raška, Novi Pazar, Kraljevo, Lučani i Arilje. Ivanjica je sa većim centrima u ovim opštinama povezana asfaltnim putevima, a od Beograda je udaljena 224. km.

Ivanjica je administrativni, kulturni i privredni centar opštine, a sa opštinama Lučani, Čačak i Gornji Milanovac čini Moravički okrug. Inače, Ivanjica leži na obali reke Moravice koja izvire na planini Goliji , i nalazi se na nadmorskoj visini od 468.m.

Ivanjica je 26.01.2000. godine proglašena Vazdušnom banjom na prostoru od 2.156,50 ha uredbom Vlade Republike Srbije.

Daleke 1873. godine je Prilički Kiseljak proglašen banjom, nekada veoma posećeno mesto, sada čeka rekonstrukciju.

Preko Arilja i Požege povezana je sa Jadranom magistralnim putem i prugom Beograd- Bar, zatim preko Guče sa Čačkom, preko Kaone sa Kraljevom i preko Sjenice i Novog Pazara izlazi na Ibarsku magistralu, a od Sjenice preko Nove Varoši sa Prijepoljem i dalje sa Crnom Gorom i Jadranom.

Školstvo u Ivanjičkom kraju ima dugu tradiciju. Prva škola u Ivanjici je osnovana 1834. godine, a u Milandži kod Ivanjice 1833. godine i to je ujedno bio i internat. Na području Moravičkog kraja radi devet osmorazrednih škola, a u Ivanjici Gimnazija i Tehnička škola (koja obrazuje kadrove trgovinske, mašinske, drvnoprerađivačke, tekstilne i ugostiteljske struke). U Ivanjici radi i Dom učenika.

Zdravstvenu zaštitu pruža Dom Zdravlja i Specijalna bolnica za rehabilitaciju – Anemija. Inače, treba napomenuti da zdravstvo ima veoma dugu tradiciju u Ivanjici. Za potrebe Javorskog rata 1876 godine na Mrkočevcu je osnovana vojna bolnica, a 1905. godine Ivanjica dobija bolnicu opšteg tipa.

Opština ima 18. Mesnih zajednica i po površini najveća je MZ Ostatija 112 km2, dok je po broju stanovnika najveća MZ Ivanjica 15903.

Polovina površine opštine (540 km2) je pod šumama dok je ostatak obradivo zemljište i nešto vrlo malo neplodno zemljište (37 km2).

U Ivanjičkoj opštini je zaposleno oko 5000 radnika u javnom i privatnom sektoru, kako u privredi tako i vanprivredi. Mnoga državna i društvena preduzeća su privatizovana (ŠPIK, Javor, Graditelj…), a neka čekaju privatizaciju.

Od kulturno-istorijskih spomenika izdvajamo Crkvu Sv. Cara Konstantina i Carice Jelene podignutu 1836-1838. godine, Kameni most na reci Moravica je sagrađen od 1904-1906. godine i jedan je od najvećih jednolučnih mostova na Balkanu, Električna centrala na Moravici sagrađena je 1911. godine i to je bila sedma hidrocentrala u Srbiji, sa vodopadom koji je vizuelni simbol Ivanjice. Nedavno je podignut spomenik đeneralu Draži Mihailoviću koji se nalazi u centru grada. Nadomak grada se nalazi Palibrčki grob na kome je podignuta crkva na grobu Boška Jugovića (Kosovskog junaka) posvećena Sv. Knezu Lazaru kao i Manastir Kovilje koji potiče iz 13-og veka i udaljen je 25 km od Ivanjice.

Hadži-Prodanova pećina je kombinacija važnog turističkog, speleološkog i arheološkog objekta. Nalazi se nadomak grada na samo 7. kilometara na nadmorskoj visini od 600 m. Nalazi se u dolini Rašćanske reke pa je zovu i Rašćanska. Pored predivnih dvorana sa stalagnitima i stalaktitima u pećini su pronađeni vredni predmeti iz doba praistorije. Otvorena je za turističke posete.

Idući uzvodno rekom Moravicom na 15 km od Ivanjice počinje da se uzdiže planina Golija – rezervat biosfere proglašen od komiteta MAB/UNESKO 15.09.2001. u okviru Parka prirode na prostoru od 53.804 ha do nedavno jedini kod nas i jedan od, više od 200 rezervata u svetu. Kada bi hteli da pričamo sve o ovoj planinskoj lepotici trebalo bi nam nekoliko dana, ali svakako treba pomenuti netaknutu prirodu sa gustim šumama, Tičar (Daićko) jezero na Daićkom brdu na nadmorskoj visini od 1500 m , zatim jezero na Okruglici nastalo 70-ih godina prošlog veka, nakon zemljotresa u Rumuniji i Košaninovo jezero koje je zaraslo u tresavsku vegetaciju.

Tu su i predivni vodopadi na reci Izubri koji plene svojom lepotom. Kada se popnete na vrh Golije imate utisak kao da ste na vrhu sveta, jer vam se pred očima pruža pogled gde vidite polovinu Srbije i shvatite da ste na planini koja se uzdiže iznad ostalih starovlaških planina kao ostrvo na ustalasalom moru. Njeni predivni tereni sa dosta snežnih dana u godini su idealni za razvoj zimskih sportova kao i celokupnog razvoja planine Golije. Ne treba preskočiti tj. nepomenuti puno izvora sa čistom planinskom vodom, preko 100 vrsta lekovitog bilja, mnogo divljači i reke i potoke pune plemenite ribe (potočne pastrmke, krkuše i dr…). Na Goliji se možete smestiti u Planinarskom domu Golijska reka (Trenutno nije otvoren za posete) koji se nalazi u samom srcu Golije sa svojih 30-ak ležaja kao i privatnom smeštaju preko lokalne Turističke organizacije.

Javor – istorijski znamenita planina – granica izmedju Srbije i Turske carevine sve do 1912. godine, ne zaostaje mnogo po svojim prirodnim lepotama iza Golije. Obrastao je listopadnim šumama i poznat je po čestim izvorima čiste vode. Najviši vrh je „Vasilijin vrh“ 1520 mnv ispod koga se nalazi spomenik majoru Iliću junaku Javorskog rata. Šetajući napreglednim pašnjacima i dan-danas ćete sresti tragove karaula i zidine carinarnice. Selo Kušići – 12 km od Javora prema Ivanjici je danas vrlo interesantno mesto za turiste, zbog idealne nadmorske visine oko 1000 m, borove šume, koncentracije jona i ruže vetrova i kao takvi predstavljaju pogodno mesto za lečenje bronhitisa i astme. U ovom selu je u poslednje vreme u ekspanziji seoski turizam, a moguć je smeštaj i u hotelu „Javor“ koji raspolaže sa 94 ležaja, Vili Angelina i drugom privatnom smeštaju. Inače, na ovim prostorima se gaji nadaleko poznat „ivanjički krompir“.

Lov i ribolov u okviru lovno-ribolovnog turizma u našoj opštini zauzimaju značajno mesto. Na Goliji se svake godine održava tradicionalna „Hajka na vuka“, najveća manifestacija tog tipa po broju učesnika u zemlji. U „Braduljičkoj reci“ postoji mrestilište potočne pastrmke – jedinstveno u zemlji u kojem se mresti potočna pastrmka i sa istom vrši poribljavanje reka, kako u Ivanjičkoj opštini tako i van nje.

Sport u Ivanjici je organizovan još od 1912. godine osnivanjem FK „Javor“ koji se takmiči u Saveznoj fudbalskoj ligi, zatim Odbojkaški klub „Putevi“, KK „Javor“, Šah klub, Atletski klub, Karate klub i mnogi drugi, a treba napomenuti i to da je Ivanjica odbojkaški kamp državne reprezentacije i da ima izvanredne uslove za pripreme sportskih ekipa, kako zbog idealne nadmorske visine, povoljnih klimatskih uslova tako i zbog ekološki zdrave hrane i bogate trpeze koja se ovde nudi gostu, a posebno sportistima.

U Ivanjici imaju dva travnata fudbalska terena, dve hale ( jedna veća i jedna manja), nekoliko terena za male sportove, dva zatvorena bazena, teretane, saune, atletske staze, obeležene staze u prirodi kao i mnogi drugi sadržaji koji su dostupni sportistima koji dolaze u Ivanjicu na pripreme. U planu je i izgradnja malog sportskog centra na „Jelića polju“.